ZAPOBIEGANIE AGRESJI NA ETAPIE PRZEDSZKOLNYM
Program Profilaktyczny
„Zapobiegamy agresji już na etapie przedszkolnym”
„W dzieciństwie niewiele zależy od nas samych,
wiele zaś od tych, którzy są z nami”
B. Rocławski
Zadaniem każdego nauczyciela jest rzetelne i sumienne realizowanie zadań wpływających na prawidłowy i wszechstronny rozwój dziecka.
Każdy odpowiedzialny nauczyciel zobligowany jest do zapewnienia dzieciom prawidłowej opieki, wychowania i zdobywania wiadomości o otaczającym świecie w atmosferze akceptacji, bezpieczeństwa, stwarzania optymalnych warunków umożliwiających im osiąganie pełnego rozwoju psychicznego i fizycznego. Zdrowie psychiczne zależy od wielu różnorodnych czynników: preferowanego stylu życia, środowiska, genetyki. Okazuje się, że my nauczyciele na niektóre z tych czynników mamy wpływ, ale na kształtowanie niektórych postaw znacząca jest rola rodziny. Występujące dość powszechnie różnego rodzaju zachowania agresywne stanowią istotny problem. Pewna grupa rodziców nie odrzuca wyraźnie dziecka, nie karze go, ale ma z nim słaby kontakt uczuciowy, co z kolei powoduje zachowania agresywne w grupie rówieśniczej, ponieważ takie dziecko pragnie zwrócić na siebie uwagę. Rodzice, tolerując różne ich wybryki, przyczyniają się niejednokrotnie do tego, że dzieci nie panują nad swoimi emocjami, są wybuchowe. Przedszkole zatem, może mieć ogromny wpływ na kształtowanie prawidłowych postaw, dlatego też niezmiernie ważne jest to, co oferujemy dziecku w zakresie edukacji społecznej.
Wprowadzanie dziecka w świat wartości, to nie tylko profilaktyka i rozróżnianie co dobre, a co szkodliwe, lecz także rozwijanie w dziecku umiejętności i kształtowanie nawyków oraz promowanie takich zachowań, które pozwolą spojrzeć na dziecko jak na partnera. Na zachowanie agresywne u dzieci istotny wpływ mają poza rodzicami również nauczyciele. Rola nauczyciela polega tu na stworzeniu bezpiecznej atmosfery i okazji do budowania więzi między dziećmi, poprzez wytwarzanie pozytywnych postaw społecznych, kształtowanie umiejętności współżycia i współdziałania, a zwłaszcza umiejętności rozwiązywania konfliktów w otoczeniu.
Z dzieckiem należy rozmawiać na temat agresji, ukazując szkodliwość przemocy i tłumacząc, że w wielu sytuacjach ważne jest, jak się rozgrywa sytuacja, niż to, czy się ostatecznie zwycięży. Edukacja poprzez zabawę nie wymaga bowiem wielkich nakładów finansowych, a jedynie chęci i poświęcenia czasu.
Zmiany dokonujące się w osobowości dziecka, które zachodzą pod wpływem oddziaływań zewnętrznych i możliwości rozwojowych, czynią je zdolnym do uczestnictwa w życiu i działalności społeczeństwa. Z uwagi na to, rozwijanie zachowań prospołecznych powinno być realizowane konsekwentnie i systematycznie przez cały czas pobytu dzieci w przedszkolu.
Program profilaktyczny powstał w oparciu o:
- rozmowy z rodzicami;
- ankietę przeprowadzoną wśród rodziców;
- rozmowy z dziećmi;
- ankietę przeprowadzoną wśród nauczycieli;
- obserwację nauczycieli.
Program jest otwarty, podlega modyfikacji oraz jest integralną częścią programu wychowawczego przedszkola.
Cele programu:
- poszukiwanie pozytywnych wartości i promowanie właściwego zachowania – minimalizowanie i eliminowanie zachowań agresywnych u dzieci;
- kształtowanie umiejętności identyfikowania i nazywania różnych stanów emocjonalnych.
ponadto:
- dostarczenie wiadomości i doświadczeń społecznych, które zmierzają do harmonijnego rozwoju dziecka i przygotowania go do dalszego życia;
- poznawanie zasad niezbędnych w radzeniu sobie z problemami:
- pomoc w poznaniu wartości samego siebie, budowanie silnej tożsamości i zaspakajanie poczucia bezpieczeństwa,
- uczenie nawiązywania bliskiego i serdecznego kontaktu z innymi,
- wdrażanie do zachowań akceptowanych społecznie,
- nauczenie sposobów radzenia sobie z własnymi emocjami oraz kontrolowania zachowań,
- nauczenie dzieci akceptowanych form okazywania emocji;
- wyposażenie dziecka w świadomość, że zawsze w sytuacjach zagrożenia może szukać pomocy wśród zbiorowości ludzi;
- pomaganie dzieciom w opanowaniu nadmiernego lęku;
- uczenie zasad warunkujących bezpieczeństwo i zdrowie dzieci;
- poprawienie emocjonalnego i społecznego funkcjonowania dzieci;
- umożliwienie dzieciom odkrywania znaczenia komunikowania się w sposób niewerbalny.
- przekazywanie wzorców prawidłowych postaw – kształtowanie postawy asertywności;
- nauka dialogu – mówienie dzieci w sposób otwarty, o tym co czują i czego potrzebują;
- wzmacnianie u dzieci wiary we własne siły;
- pomoc sprawcom przemocy w odnajdywaniu lepszych sposobów rozładowania energii, odreagowania napięć, zaspokojenia potrzeb;
- uświadamianie sprawcy trudnej sytuacji ofiary, jej cierpień, krzywd oraz własnych uczuć w sytuacji znęcania się;
- mobilizowanie dzieci do kontrolowania własnych słabości, pokus, agresywnych zachowań;
- doskonalenie umiejętności wychowawczych.
- współdziałanie z nauczycielem w tworzeniu środowiska wspierającego edukację zdrowia emocjonalnego;
- prezentowanie wspólnie z nauczycielem pozytywnych wzorców zachowań;
- stosowanie we współpracy z nauczycielem ujednoliconych form oddziaływań wychowawczych.
Priorytetem w zakresie działań profilaktycznych staje się współżycie w społeczności bez przemocy i agresji, więc tworzenie pozytywnych relacji nacechowanych życzliwością, akceptacją, bezpieczeństwem i zaufaniem.